DE KRANTEN OVER DE HAAN

Alias Dean Hanja alias Master Bokke etc.

40 – jarig jubileum

“Baas”de Haan vechten voor christelijke pers

Deze week is (in zeer intiem kring) het jubileum gevierd van een man die, zowel letterlijk als figuurlijk, in het werk voor de christelijke pers vergrijsd: van J. de Haan, chef van de in Groningen en Drenthe  verschijnende editie van “Trouw”. Bedaard trekkend aan zijn pijp heeft hij de nu veertig jaren achter hem liggende dag herdacht waarop hij zijn intrede deed in de journalistiek. Hij zal hebben bepeinsd hoe hij de achttienjarige, pas afgestudeerde kwekeling, niet voor de klas terechtkwam (dat lukte in die magere twintiger jaren na een half jaar zoeken nog niet), maar op het bureel van het toen nog kleine, maar strijdbare “Friesch Dagblad” in Sneek. Er zullen beelden zijn opgedoemd van roerige politieke vergaderingen, van ontelbare nachtelijke uren achter de schrijfmachine en van talrijke drukke en drukkende dagen waarop hij, vrijwel in zijn eentje, de hele krant maakte.

En dat ingegeven door die allesbeheersende en alles stuwende gedachte zijn steentje te moeten bijdragen aan de opbouw van een christelijke pers. Die wel geringe middelen had (hijzelf verdiende in het begin een tientje in de week) maar waarin hij toch grote mogelijkheden zag. Hij koos daarmee niet de gemakkelijkste weg. Integendeel. Alle tegenspoed, die juist de christelijke pers kreeg te verwerken, heeft hij niet alleen meegemaakt maar ook dòòrgemaakt. Hij zag het “Friesch Dagblad”in die jaren niet van de grond komen, zoals hij zich had voorgesteld en toen hij zich na de tweede wereldoorlog verbond aan de christelijke dagbladen in Groningen en Drenthe verzeilde hij opnieuw van de ene moeilijkheid en teleurstelling in de andere.

Gepleit en gevochten heeft hij, maar telkens moest hij terugkomen op het punt, waarom het protestants publiek niet met zijn pers meeging. Maar tòch is hij gebleven. Toch is hij er vandaag nòg bij. Hij is erbij om elke nieuwe mogelijkheid die zich voordoet aan te pakken en uit te diepen, waarbij hij in staat is terug te grijpen op zijn ruime ervaring. Het elan van de acttienjarige jongeman, die zich in Sneek bij de hoofdredacteur kwam melden, heeft hem niet verlaten. Dat is één van de treffende trekken van jubilaris De Haan.

Hij is met de tijd meegegaan en zal dat blijven doen, slagvaardig en enthousiast. Het enthousiasme, dat hij kan opbrengen, is door de velen die naast en onder hem hebben gewerkt, en er soms wat anders tegen aankeken, niet steeds meteen begrepen, maar het miste toch ook nooit zijn uitwerking. Het was prettig werken bij “Baas de Haan”, zoals de insiders hem noemen. Dat “baas’ was en is onder collega’s niet alleen maar een aanspreektitel. Het is een eretitel. Zij drukken daarmee hun waardering uit voor de man die een verhààl kan schrijven, een kundige kijk op de zaken heeft en altijd klaar staat een jongere de weg te wijzen.

Zij kennen hem ook als de man die, als rechtgeaarde Fries, aan de ene kant wel zeer snel voor iets warm kan lopen, maar aan de andere kant ook erg nuchter en bedaard (en verstrooid) kan zijn.

Dat is Jan de Haan – met het accent op “de” om, zoals hij zelf pleegt te zeggen, verwarring in de omgeving te voorkomen. Hij heeft niet slechts zijn veertigjarig jubileum als journalist herdacht, veel meer nog was het een mijlpaal in het leven van een christen – journalist.

(uit welke krant?)

De wegen van Jan de Haan

Eén van de jubilarissen heeft een andere weg dan de gebruikelijke afgelegd om het tot Trouw – jubilaris te brengen. De Groningse redacteur Jan de Haan, die eind van dit jaar met pensioen gaat, heeft het eerste deel van die weg namelijk afgelegd via een andere krant: de Nieuwe Provinciale Groninger Courant/Nieuwe Drentsche Courant. Toen deze beide bladen kopbladen werden van Trouw en tenslotte verdwenen en werden voortgezet als de Noord – editie, legde de heer De Haan de laatste zes jaar zijn weg bij Trouw af. Het was in 1946 – dus toch precies 25 jaar geleden – dat hij als redacteur in dienst kwam bij de door Jan Haan N.V. uitgegeven Nieuwe Provinciale Groninger Courant. De heer De Haan had toen zijn sporen al verdiend. Geboren in Boornbergum (14 naar 1906) en tot onderwijzer opgeleid in Sneek, komt hij door bezuinigings- maatregelen bij het onderwijs – net als zo vele anderen – niet direct een baan in deze sector krijgen. Hij trad in 1925 in dienst bij het Friesch Dagblad, waarvan de heer P. Brouwer toen hoofdredacteur was.

Zo niet via het onderwijs dan toch langs andere weg heeft hij de jeugd echter toch willen bereiken. Hij schreef na de tweede wereldoorlog een vijftal jeugdboeken. Het eerste was in het Fries en heette “Fan bûgjen frjemd” (letterlijk: Van buigen vreemd).  Het ging over de bezettingstijd en werd later vertaald in het Hollands en uitgegeven door Jan Haan N.V. te Groningen, onder de titel “Het geweld onttogen”.

Naast enkele andere jeugdboekjes (o.a. De Holle Polsstok, Het kolenschip van Venlo) scheef hij ook een brochure over de voorgeschiedenis die er toe leidde dat het Fiesch Dagblad in het begin van de bezettingstijd vrijwillig ophield met verschijnen (Het eerste persverzet).

Na de oorlog kwam het Friesch Dagblad opnieuw uit en verscheen Trouw voor het eerst niet – illegaal. De Haan was bij het Friesch Dagblad chef – redacteur. Omdat hij kinderboeken gin schrijven, wilde hij als gewoon redacteur in Groningen beginnen, maar dat mislukte. De toenmalige chef – redacteur ging weg en De Haan werd automatisch zijn opvolger en is dat gebleven tot hij hoofdredacteur werd van de Nieuwe Provinciale Groninger Courant/Nieuwe Drentsche Courant. Na de oorlog was eerst nog het huidige kamerlid P. Jongeling hoofdredacteur, opgevolgd door achtereenvolgens E. van Ruller en H. W v.d. Brink. De Haan volgde de laatste op en werd na de overgang tot Trouw – editie, chef van de Groningse redactie.

(uit TROUW 20 april 1971, jubileumuitgave)