maandag 14 november 2011

IN MEMORIAM JAN FOLKERTS DE HAAN

JAN DE HAAN

Het dagblad Trouw meldde zaterdag 19 augustus in de rubriek Personalia, dat op 72 – jarige leeftijd in Groningen overleden was de heer J. de Haan, oud – redacteur van het dagblad Trouw.
In genoemd artikel werd gememoreerd dat zijn eerste jongensboek in het Fries geschreven de titel droeg “Fan bûgjen frjemd” (vrij vertaald: Wij buigen niet). Je zou dit als thema van het leven van Jan de Haan kunnen beschouwen. Als medewerker aan het Fries Dagblad nam hij van harte deed aan de beslissing om onder de Duitse bezetting niet verder te willen verschijnen met een krant, die niet vrij zou zijn in haar publicaties. Deze stoere Fries werd na de oorlog chef - redacteur en later hoofdredacteur van de “Nieuwe Provinciale”, zoals “de krant van Jan Haan” in de omgang genoemd werd. Ongetwijfeld heeft De Haan gehoopt dat deze krant zou uitgroeien zoals het Fries Dagblad dit deed. Dat is helaas niet gebeurd. Niet alleen omdat de potentiële lezerskring in Friesland groter is dan in Groningen ( alleen wat gereformeerden betreft 19.000 leden meer). Wij moeten daarnaast ook deken aan de beperkte opzet van de “N.Prov.”, aan de verknochtheid die gereformeerden nu eenmaal hebben aan het Nieuwsbad van het Noorden en aan het feit dat de z.g.n. vrijmaking in onze provincie nogal aansloeg, waarbij men alras met een eigen blad begon.

Op een gegeven moment gaan de Nieuwe Provinciale en de nieuwe Drentse over in het Dagblad Trouw. Nog herinner ik mij een vergadering, onder voorzitterschap van Smallenbroek, waar toegezegd werd dat “Trouw” een pagina nieuws uit het noorden zou leveren. Veel is daar niet van gekomen. Reden: te weinig lezers. Zie boven. Zo is het wel wat anders gelopen dan De Haan ongetwijfeld gehoopt heeft.
Waarom bij zijn heengaan in onze Kerkbode wordt stilgestaan? Wel, in de eerste plaats omdat ik rondweg wil zeggen hoe jammer het is dat gereformeerd Groningen te weinig het belang inziet van een dagblad, dat rekenen wil met een evangelische visie op het leven. Persoonlijk wil ik dan toch zeggen dat het dagblad Trouw de volmaaktheid niet gegrepen heeft (en dat ook nooit zal doen) maar dat daarin toch nog steeds de grondtoon te horen is van het geluid, dat in oorlogstijd het illegale Trouw kenmerkte.

En tenslotte – Jan de Haan heeft ook veel geschreven in onze Groninger Kerkbode. Daaruit bleek dat deze broeder, die fan bûgjen frjemd was, geen starre conservatieve man was , maar iemand, die open stond voor wat goed is in het nieuwe.
De familie vinde troost over plotseling verlies van man en vader in de wetenschap, dat hij wel boog voor zijn Heer.

W. REESKAMP
(Groninger Kerkbode)


In memoriam

Jan de Haan

J(an) de Haan overleden. Een journalist die een halve eeuw zowel zijn grote liefde als zijn vele talenten heeft gegeven aan de protestantse provinciale pers. Een leven in de journalistiek dat hem geen enkel gewin, vele teleurstellingen en ondanks alles voldoening opleverde. Hij genoot gezag en verwierf vrienden ver buiten de kring van de eigen ”krant”. In de Gronings Drentse Journalisten Vereniging, die hem graag als gast ontving, niet minder dan in de PDJK waarvan hij principieel lid was.
Kort na de voorlog kam De Haan, die onderwijzer wilde worden maar door werkloosheid journalist werd, van het Fries Dagblad over naar de Nieuwe Provinciale Groninger Courant. Een Fries die zeer snel volledig werd geaccepteerd in de Groninger kring. Een vooroorlogse journalist – hij gaf méé de stoot tot het verdwijnen van het Friesch Dagblad als één der aller eersten en zeer weinigen onder de Duitse bezetting – die wonderwel kon omspringen met het vreemde volkje dat toen bij de (destijds nog) vijf Groninger kranten wel even alles zou vernieuwen. Baas de Haan – niemand noemde hem meneer, niemand piekerde erover hem te tutoyeren: ‘baas’ was hij niet als macht – maar als gezaghebbende – gaf altijd ronduit zijn mening. Onverbloemd, maar steeds met een filosofische ondertoon en doortrokken van blije verdraagzaamheid. In de kleine tien jaar dat hij mijn chef en mijn vriend was, heeft hij mij en talloze collega’s van vrijwel al die Groninger kranten méér geleerd en vooral meer doordrongen van de innerlijke waarden der journalistiek dan welke hoofdredacteur ook. Zat je in de knoei, privé dan wel bij je krant, baas De Haan was altijd bij de hand. Zo nodig tegen de hoofdredacteur in.

De Haan heeft gevochten voor de Nieuwe Provinciale, maar kon het tij niet keren. Dood tij door gemiste kansen zowel als fouten in beleid waarop hij geen invloed uit kon oefenen. De overgang van de Nieuwe Provinciale en de Nieuwe Drentse naar Trouw was voor hem, toen hoofdredacteur, een bittere zaak. Bitter vooral omdat het volgens hem niet nodig en eigenlijk ook onvergeeflijk was. Niettemin ook als chef van de noordelijke editie van Trouw bleef hij letterlijk en figuurlijk trouw.

Woensdag 23 augustus is baas De Haan begraven. Ik weet hoe hij de psalmen lief had, in het bijzonder ook psalm 42 met daarin de regels ‘Wanneer mag ik komen, mij laten zien voor uw aangezicht.’ Ik ben er zeker van dat baas De Haan zich kon laten zien voor het aangezicht van de Enige, de Eeuwige en de Altijd Aanwezige. Moge dit zijn vrouw, zijn kinderen en kleinkinderen tot troost zijn in hun verdriet en eenzaamheid.

ROELOF K. HEIJS

( uit het blad van de Protestants -  Christelijke Journalistieke Kring)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten